Dijital Dunyada Fotoğrafları Yedekleme ve ArşivlemeDijital Dünyada Fotoğrafları Yedekleme ve Arşivleme Eskiye olan güven ve sevgiyle, analog dünyada çekimler yaptıysanız ve çekimlerinizi doğru banyo yapıp, asitsiz ortamlarda sakladıysanız, negatifler ve pozitifler tek kopya olmak kaydıyla, on yıllar boyunca sizlerle birlikte olabileceklerdir.
Halbuki, çekimlerde ve düzenlemelerde çok kolaylık sağlayan dijital dünyada, orijinal fotoğraflarınızın, geri dönüşü olmayan bir şekilde kaybetme olasılığı, tahmininizden çok daha yakındır. Dijital dünya, avantajları ve arşivlemedeki dezavantajlarıyla yeterince önlem alınmazsa, eserlerinizin kalıcılığı sağlamak adına, size hayli riskli bir gelecek sunmaktadır. Peki dijital dünyada çektiğimiz bir fotoğrafın 100 sene sonra bir bilgisayar kullanıcısı tarafından açılmasını nasıl sağlayabiliriz? Günümüz teknolojisinde bu durumu garanti edebilen, tutarlılığı 100 seneyi bulabilecek bir bir teknoloji ne yazık ki mevcut değildir. İşte bu nedenle; dijital fotoğraflarımızı saklayabilmenin ve arşivleyebilmenin metotlarına yönelik önerilerimi kalıcı olarak paylaşacağım. J
Fotoğraf Dosya Tipleri Endüstri standardı firmalar(Canon, Nikon, Fujifilm, Olympus..) tarafından kullanılan ve görüntünün sensör tarafından yakalanmasından sonra, karta kaydedilerek saklanmasıyla başlayan işlenmemiş RAW(ham) görüntü dosyası bundan 15, 50, 100 sene sonra açılabilecek mi? Bunu çok sevdiğimiz fotoğraf makineleri üreticileri garanti edebilir mi? Bundan 100 sene sonra bizi heyecanlandıran bu üreticiler hayatta kalacaklar mı? Bugün Contax, Zenith, Rollei gibi bir zamanlar pazarı kasıp kavuran markalar mevcut mu? Maalesef hayatta değiller.. Peki fotoğraflarımızı nesiller boyunca dijital ortamda saklamayı nasıl garanti edebiliriz? Aşağıdaki tablo bizlere dosya tiplerine göre, hafıza tuttuğu yer miktarını ile kağıda bastığımızda bize sunduğu görüntü kalitesini ve şu anda popüler yazılımlarla uyumluluğunu göstermektedir.
JPEG Dosya Formatı : Internet dünyasında en yaygın olarak kullanılan ve başlangıç seviyesinde fotoğrafçılar tarafından en çok rağbet gören dosya formatıdır. Aslında JPEG’in bu derece yaygın olarak kullanılmasındaki ana neden, dijiital fotoğraf makinelerinin ve internet tarayıcılarının açıldığında bu dosya formatını doğal olarak desteklemesinden ileri gelmektedir. JPEG dosya formatı kalite ve ebat olarak en küçük dosya tipidir. Fotoğraf makinenizin RAW dosya formatını destekliyorsa, acilen makinenizin ayarını RAW formatında çekim yapacak konuma getiriniz. Yaklaşık 7 seneden bu yana, çekimlerimde JPEG yerine sadece RAW kullanmaktayım. Sensörün yakalayabildiği tüm görüntüyü kaydettiği RAW dosyası, fotoğraf makinenizin tam kapasitesiyle çalışmış haldeki çıktısıdır. RAW’dan JPEG ya da başka dosya tipine dönüş yapabilirsiniz, ancak başka bir dosya tipinden RAW’a dönüş yapamazsınız. TIFF Dosya Formatı : Matbaa ve baskı dünyasında kullanılan formattır. Dosyaları kayıpsız bir şekilde saklar, ancak içlerindeki toplam bilgi miktarı RAW dosyalardan daha az olmasına karşın, dosya ebatları daha büyüktür. 8 bit olan versiyonu nispeten daha küçük dosya ebadı ve daha düşük kalitede bulunsa dahi, 16 bit ebadı tercih edilmelidir. TIFF formatında saklamanın bir başka avantajı ise, fotoğraf editörlerinde kullanılan katman bilgilerini saklayabilmeleri, dosya açıldığında katmanlarla birlikte açılabilmeleridir. RAW(Ham) Dosya Formatı : Nikon, Canon, Fujifilm, Olympus, Panasonic, Pentax, PhaseOne.. gibi firmaların her ne kadar aralarında büyük bir fark olmamasına karşın, kendi standartlarına göre oluşturdukları ve işlenmemiş ham sensör görüntü bilgisini sakladıkları dosya formatıdır. Fotoğraf editörü yazılımlarının 10 ila 20 yıl sonra bu dosyaları açmasına şüpheyle bakılmaktadır. Bu nedenle; her halükarda çektiğimiz orijinal RAW görüntülerini arşivledikten sonra, kullandığımız fotoğraf editörünün (Örn Photoshop) bu desteği kesmeye başlayacağını ilan etmesi ile RAW dosyalarınızı geçerli başka bir formata transfer etmeniz gerekecektir. DNG(Dijital Negative-Dijital Negative) : Adobe firması tarafından geliştirilmiş ve mevcut endüstri standardı firmaların kullandığı RAW dosyalarını bu standarda dönüştürerek, teoride yüzyıllar boyunca saklanmasının planlandığı bilinen standarttır. Leica ve Hasselblad gibi firmalar bu standardı kendi dijital fotoğraf makinelerinde doğal RAW dosya formatı olarak kullanmaktadırlar. Teoride her şey yolunda görünüyorken, DNG formatının yeni üretilen fotoğraf makinelerini destekleyebilmesi için sürekli güncelleme gerektirmesi ve DNG formatının kalıcı geçerli olabilmesinin bundan on yıllar sonra Adobe firmasının DNG politikasına ya da varlığına bağlı olduğunu söyleyebiliriz. Depolama Dosya Formatı: Yukarıda bahsedilenler doğrultusunda fotoğrafları düzenledikten sonra onları hangi formatta saklayacağımız en önemli sorulardan biridir. PSD ve DNG Adobe firmalarının standardı olduklarına göre, TIFF (16 bit ) versiyonu düzenlenmiş, düzeltilmiş, fotoğrafları saklamak için kullanabileceğimiz en doğru format olarak görünmektedir. Ayrıca arşivimizde her bir fotoğrafımızın, RAW dosya tipini saklamanın da bir zorunluluk olduğunu hatırlatmakta yarar var. Sonuçta depolama ve arşivleme için editör yazılımlarının geçmişte kullandığımız RAW dosyalarını açabilme özelliğini yitirene kadar, RAW olarak saklanması gerektiğini söyleyebiliriz. Hali hazırda uluslararası bir standart olan TIFF (16) dosyalarının yeni bir versiyonu çıkana kadar, editör programlarınca açılacağı varsayılmaktadır. Ancak bilişim teknolojisinin içinden biri olarak şunu söyleyebilirim: Bundan 100 sene sonra, TIFF dosyasının açılma garantisini bize bugünden kimse veremeyecektir. Kısacası TIFF formatında sakladığımız dosyaların da eskiye yönelik desteklenip desteklenmediğinin kontrolü de tarafımızca ya da bizden sonra, fotoğraflarımızı takip etmek isteyen miras bıraktığımız yakınlarımızca yapılmalıdır. Yedekleme Medyaları Bugün bize çok doğru gelen yedekleme medyaları bundan 5 ila 10 yıl sonra yerini yeni teknolojilere bırakacak ve büyük olasılıkla kullanılamayacaktır. 5.25¨disklerin şu anda hiçbir yerde bulunamadığını veya bunları okuyacak/görüntüleyecek bir teknolojinin üretilmediğini anımsayalım. CD, DVD, Blu-ray ile arşivleme: Her ne kadar bazı hızlandırılmış medya testleri bu ürünlerin 50 ila 100 yıl ömürlü olabileceklerini belirtseler de; siz siz olun 5 ila 10 yıl arasında medya tipini mutlak surette değiştirin ya da yenileyin. Nem, sıcaklık, manyetik alan vb.. problemler, bu medyaların ömürlerinde hızlı düşüşlere sebep olmaktadır. Harici Sabit Disk (External Hard Disk) : Fiyatları hızla düşen bu ürünlerin yedekleme olarak kullanılması ilk başta çok güzel ve doğru bir fikir gibi görünse de, sahip oldukları elektrik motorunun arızaya geçmesiyle içerisindeki bilginin kurtarılması çok güç duruma gelmektedir. Bu sebeple, geçici yedeklemeler için doğru bir yöntem olarak kabul edilmekteyken, kalıcı yedekleme için tavsiye edilmemektedir.
Manyetik Teyp Ünitesi(Kasetler): Çevrim dışı arşivleme çözümüdür. Harici sabit diskten farklı olarak hiçbir hareketli parçası olmayan kasetlerin, en büyük dezavantajı, manyetik teyp ünitesine konularak geri getirmenin hayli uzun süren bir çalışma ile mümkün olmasıdır. Yine CD, DVD, Blu-ray teknolojilerinde olduğu gibi, nem, manyetik alan ve sıcaklık bu yedekleme sisteminin de en büyük düşmanıdır. Ancak bu koşulların sağlanabileceği ortamlarda yedekleme kasetlerinin korunması çok önemlidir.
Gümümüzde gelecek yüzyılı garanti edebilen bir arşivleme sistemin bulunmadığı bir gerçektir. Uygulanabilecek en iyi yöntemlerden birisi, her 5 yılda yeni bir medyaya geçebilmek olabilir. Arşivleme kapasitesinin üslü seviyede büyümesi ve geçmişte 5 CD’ye yazdığımız aynı bilgiyi şimdi bir Blu-Ray CD’nin sadece bir kısmına yazabildiğimiz gibi, gelecekte yeni geliştirilecek arşivleme medyalarının kapasitesi de artacak ve ucuzlayacaktır. Görüntülerimizi Kayıpsız Tutarlı Saklayabilmek
Bilgisayar sistemlerinde bir dosya, bir yerden başka bir yere taşınırken, üzerinde kayıtlı olduğu medyanın zaman içerisinde niteliğini yitirmesiyle, kopyalama veya taşıma sırasında meydana gelen olası aksaklık ya da kullanılan yazılımda ortaya çıkabilecek hatalar sebebi ile dosyalar üzerinde bazı bilgi kayıpları yaşanabilmektedir. Bu bilgi kayıplarının önüne geçebilmek amacı ile bilişim teknolojisi bazı önlem paketleri sağlamaktadır. SPV ya da MD5 Checksum Parity ve Tekrar Geri Getirme Dosyaları Tamir NAS (Network Access Server) : Birden fazla sabit sürücüyü üzerinde barındırmak için kullanılan sistemlerdir. NAS depolama sistemleri doğru yapılanmayla dosyaları daha çabuk okur ve yazar ya da dosyaların sabit diskinizin hasar görmesiyle kaybetme olasılığını ortadan kaldırır. Günümüzde bu alanda kullanılan ev tipi NAS sistemleri olup, daha çok ev kullanıcılarının multi medya uygulamalarında kullanılmaktadırlar. Kısacası bizlerin evde kullanmaları için doğru ekipmanlardır. Kurulmaları ileri düzey bilişim bilgisi gerektirmektedir. Bu sebeple böyle bir sunucuyu satın aldığınız zaman ileri düzey bir bilişim bilgisine olmanız veya teknik destek almanız gerekecektir. RAID 1, 5 ve 10 kodlarıyla anılan yapılanmaları ve NAS sistemi içerisinde bulunan sabit disk(lerin) arızalanması durumunda; sistemin kayıpsız ve sıkıntısız bir şekilde idame edebilmesini hedefleyerek oluşturulmuş bir yapılanmadır(Her ne kadar konumuzla bağlı değilse de; RAID pek çok farklı yapıda kurgulanabilmektedir. RAID 1 aynı bilgiyi birebir saklayan iki ayrı hard disk tarafından oluşturulmaktadır. Bu sayede sabit disklerden biri arızalandığında bilgileriniz diğer sabit diskte yer alacaktır. RAID 5, üç ya da daha fazla sabit disk ile kurgulanmış bir sistem olup, sabit disklerden biri pariti bilgisine sahip olup, diğer sabit diskler orijinal dosyalara sahip olacaklardır. RAID 10, RAID 1 ile aynı mantığa sahip olmakla birlikte, ilaveten disklere yazma/okuma hızlarını artırabilmek amacıyla asgari 4 adet sabit disk ile bu yapıyı kurmaktadır. RAID 0 kritik dataların saklanılmasında kullanılmamalıdır).
Sürekli maddi, manevi sizin için çok kıymetli fotoğraf dosyalarıyla çalışmak zorunda kalıyorsanız, en iyi koruma; asgari RAID 1 sistemine sahip bir NAS sunucu aracılığı ile yedeklerinizi saklamak ve fotoğraflarınızı bilgisayarınızda düzenledikten sonra tekrar MD5/SFV checksum yardımcı programlarını kullanarak RAID sunucusunda kopyalayarak kaydetmekten geçmektedir(MAC bilgisayarlarda kopyalama işlemi yapılırken checksum işlemi otomatik olarak yapılırken, windows işletim sisteminde bu işlem yardımcı programlar kullanılarak yapılması gerekmektedir). Ayrıca alternatif olarak NAS sunucu performansını ve güvenilirliğini artırabilmek amacıyla SSD sabit disklerde kullanılabilir. Basit Metot: Arşiv Dosyalarını Nerede Tutmalıyım Fotoğraflarınızı saklayacağınız medyaların, kuru, nemden ve olası manyetik alandan uzak, plastik özellikte su alması zor paketlerde, uzun süre yerinin değişmesi düşük olasılıktaki çalışma mekanınızdan farklı bir noktada(farklı bir ev ya da iş yeri) tutulması da ayrıca önemlidir. Öte yandan internet bağlantınız yeterince kuvvetli ise; googledrive, dropbox gibi bulut saklama servislerinden faydalanabiliyorsanız, bu ortamlar da/servisler de işinizi görebilecektir. Arşivleme ücretleri nispeten çok ucuz olmamakla birlikte, bu ortamların/servislerin çok güvenli arşivleme sistemleri olduğunu bilmekte fayda var. Arşivleyeceğiniz fotoğrafların, RAW hallerini, işlemlerde üretilen ‘sidecar' dosyalarını , TIFF, PSD dosyalarının adedi zamanla hayli yükselebilir, çok yer tutabilir. Bu sebeple, bulut servisler üzerinden arşivleme düşünülüyorsa; arşivlenecek fotoğraflar konusunda disiplinli bir seçkiden geçirmekte fayda vardır. Kaza ile silinmeyi engelleme: Sakladığınız medyanın etiketlenmesi ve yazılmaya karşı korunmaya alınması doğru işlemler olacaktır. Tabii şifreleme işlemi de bir metot olarak cazip görünse de, unuttuğumuz şifreleri hesaba katarak bu metodu kullanmamanın daha doğru olacağını düşünmekteyim. Arşivleme için iyi bir isimlendirme sisteminin yapılmasında fayda vardır. Dosyalar, anlamlı isim vermeyerek, arşivlenmesi durumunda, dosyalarınızı her halükarda bulamayacağınız için, arşivlenmesinin de çok anlamı olmayabilir. J Dijital dünyada, fotoğraflarınıza, onlarca yıl ulaşılabilmek ve teknolojinin değişimlerine rağmen dijital dosyayı açabilmek yukarıda bahsetmiş olduğum, disiplinli yapılanma sonucunda mümkün olabilir. Bu konuda yapacağınız titiz hareketler, gelecekte kayıplar yaşayarak üzülmenizi engelleyecektir. İster dijital ister analog dünyada, eserlerinizi kalıcı olarak korumanın en geçerli ve en değerli metodu, kendisini yüz yılı aşkın bir süredir ispat etmiş olan, kimyasal içermeyen arşiv kağıda yapacağınız dijital ya da analog baskıdır. Bu metot size yaklaşık 200 yıla yakın kalıcı arşivleme olanağı sunacaktır.
Keywords:
Disk,
External,
Hard,
NAS,
bulut,
depolama,
disk,
format,
fotograf,
harici,
imaj,
kayıp,
medya,
sabit,
saklama
Comments
Mookada(non-registered)
I think 4k screens is over evaluated, why anybody purchase 4k screen in the event that he watching motion pictures with 1080p quality, this is truly peculiar possibly in allow or four years this quality would be adequate and in a lower cost. I visited http://www.topreviewstars.com/essay-writing-services/ site for more info as likewise in the event that you are a gamer go for 1080 screen it won't debilitate your realistic card.
No comments posted.
Loading...
|